Leke Testi Yapan Psikiyatrist Rorschach, Türk Kahvesinden mi Esinlendi?

Mutlaka basit versiyonlarını laf olsun diye yapmışsınızdır; bu leke sence yaşlı bir kadına mı benziyor yoksa genç bir çifte mi? Google’da şu an aratsanız, bir sürü popüler sitede kişiliğinizi “hemen” çözeceğini iddia eden mürekkep testi bulursunuz.

roşi.jpg

Psikolojide kullanılan bu testleri geliştiren İsviçreli psikiyatrist Hermann Rorschach’ın 1920 tarihinde bir dostuna yazdığı mektup, ünlü psikiyatristin testi geliştirirken Türk kahvesinden etkilenip etkilenmediği sorusunu gündeme getirmiş.

Rorschach mektubu karısı Olga’nın ailesini ziyaret etmek için gittikleri Kırım’dan dönerken birkaç gün kaldığı İstanbul’da kaleme almış. Daha önce savaş nedeniyle ziyaret etmek isteyip göremediği İstanbul’u çok beğenen psikiyatrist mektubunda çok etkilendiği kahve falına da yer ayırmış:

“…burada kahve kültürü bambaşka, hayat sanki kahvenin çevresinde dönüyor…”,

“…aziz dost, Türkler kahveyi filtre etmeden içiyor. Pişirdikleri kahvenin bir kısmı içilemeyecek halde fincanın dibine çöküyor. Kahve pişiren adama içemeyecekleri bir şeyi neden süzmeyip fincana koyduklarını sordum. Bana “Kahve hayata lezzetini veren hayallerimize benzer. Hayallerimizin bir kısmı gerçekleşip ömre lezzet katar, gerçekleşmeyenlerse, telvenin fincanın dibine çöktüğü gibi içimize çöküp kalırlar. Ama biz o çökenleri ziyan etmeyiz onlara bakıp geleceğimizi okuruz.” dedi.

Jean-Leon Gerome

Sonra fincanı tabağın üzerine ters çevirip soğumasını bekledi. Fincanı açıp içinde kahvenin oluşturduğu lekeleri bir şeylere benzetip fal bakmaya başladı…”

“Gezdiğimiz pek çok yerde fincanları ellerine alıp dakikalarca karşıdakilere bir şeyler anlatan bir sürü insan gördük. O kadar yaygın ki Türklerin hayatında bu ritüelin kahveyi içmek kadar önemli olduğu sonucuna vardım.”

“Akşam uyku ile uyanıklık arasında fincandaki kahve lekeleri, üzerine konuşan Türklerin sözleri, yüz ifadeleri bir bir gözümün önünden geçti. Bana öyle geldi ki bir nevi trans halinde, fincandaki sembolleri bu okuyan insanlar bilinç altılarına ulaşmanın bir yolunu bulmuşlar. Biz Avrupalıların yeni yeni aşina olduğumuz bilinç dışı ile böyle bağlantı kuruyorlar. Hastalarımın bilinç altına ulaşmak için ben de böyle bir yol bulmalıyım…”

Mektup bundan sonra Rorschach’ın İsviçre’ye döndükten sonra yapmayı planladıkları, Avrupa’nın büyük savaş sonrası durumu gibi konularla son buluyor.

Siz ne dersiniz? Merak edenler için yazının devamı, Artful Living’de: http://www.artfulliving.com.tr/edebiyat/bilincaltina-acilan-kapilar-kahve-falindan-rorschach-testine-i-9622

Reklam

Bir Cevap Yazın

Aşağıya bilgilerinizi girin veya oturum açmak için bir simgeye tıklayın:

WordPress.com Logosu

WordPress.com hesabınızı kullanarak yorum yapıyorsunuz. Çıkış  Yap /  Değiştir )

Facebook fotoğrafı

Facebook hesabınızı kullanarak yorum yapıyorsunuz. Çıkış  Yap /  Değiştir )

Connecting to %s